Posted by આચાર્ય ચાણક્યને અર્થશાસ્ત્રના જ્ઞાનને કારણે કૌટિલ્ય પણ કહેવામાં આવે છે. નીતિશાસ્ત્રમાં, આચાર્ય ચાણક્યએ માનવ જીવનના પાસાઓને ઊંડાણપૂર્વક સમજ્યા છે. આ જ કારણ છે કે ચાણક્યની નીતિઓ આજના સમયમાં પણ પ્રાસંગિક છે. એવી જ રીતે આચાર્ય ચાણક્ય પાસેથી જાણીએ કે સફળ વ્યક્તિ બનવા માટે કઈ બાબતોનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ.
શ્લોક
અલાસોપહતા વિદ્યા પરહસ્તં ગતમ્ ધનમ્ ।
લપબીજહત ક્ષેત્રમ્ ટોપી સૌનામનાયકમ્
ભાવાર્થ
આળસ જ્ઞાનનો નાશ કરે છે. જ્યારે પૈસા બીજાના હાથમાં જાય છે ત્યારે સંપત્તિનો વ્યય થાય છે. ઓછું બીજ ધરાવતું ક્ષેત્ર અને સેના વિનાની સેના નાશ પામે છે.આચાર્ય ચાણક્યના મતે, વ્યક્તિએ ક્યારેય આળસુ ન થવું જોઈએ. કારણ કે આમ કરવાથી તમારું જ્ઞાન નષ્ટ થઈ જશે, જેના કારણે તમે ક્યારેય તમારું લક્ષ્ય પ્રાપ્ત કરી શકશો નહીં. એટલું જ નહીં, આળસના કારણે વ્યક્તિ ક્યારેય સફળ નથી થઈ શકતો અને તેના સ્વાસ્થ્ય પર પણ ખરાબ અસર પડે છે. તેથી જ દરેક વ્યક્તિએ આળસુ બનવાનું ટાળવું જોઈએ.
આચાર્ય ચાણક્યના મતે પૈસા જ સર્વસ્વ નથી પરંતુ તેના દ્વારા તમે મોટાભાગની વસ્તુઓ સરળતાથી મેળવી શકો છો. જો તમારી પાસે વધુ પૈસા હોય તો તમે સમાજ તરફથી સન્માન સાથે સુખી જીવન જીવી શકો છો. પરંતુ જ્યારે તમે તમારા પૈસા બીજાને સોંપી દો છો તો તમારું જીવન મુશ્કેલ બની શકે છે. કારણ કે તે વ્યક્તિ તે પૈસા પોતાના હિસાબે ખર્ચ કરશે, જેના કારણે તમારા પૈસા ધીરે ધીરે નષ્ટ થઈ જશે.
આચાર્ય ચાણક્યના મતે જે રીતે કોઈ ખેતરમાં ઓછા બીજ નાખવામાં આવે અને આવનાર પાક કરતાં વધુની અપેક્ષા રાખવામાં આવે તો તે શક્ય નથી. કારણ કે તમે જે બીજ વાવો છો તે પ્રમાણે તમને ફળ મળશે. એટલા માટે વ્યક્તિએ હંમેશા વધુ મહેનત કરવી જોઈએ, જેના કારણે તેને આવનારા સમયમાં મોટી સફળતા મળશે.
આચાર્યના મતે, જો કોઈ સેનામાં તેનો મુખ્ય એટલે કે સેનાપતિ ન હોય, તો તે સેના પણ ટૂંક સમયમાં નાશ પામે છે કારણ કે તે સેનાને માર્ગદર્શન આપવા માટે કોઈ વ્યક્તિ નથી. તેવી જ રીતે, જો કુટુંબમાં કોઈ વડા ન હોય, તો રોજિંદા લોકો તેમના મનમાં કડવાશ સાથે નિષ્ફળતાનો સામનો કરે છે કારણ કે કુટુંબના સભ્યોને સાચા માર્ગે દોરવાનું કાર્ય ફક્ત એક વડા જ કરી શકે છે.