Posted by જૈન અને હિંદુ શાસ્ત્રો, આયુર્વેદ અને યોગ બધા જ માને છે કે તમામ રોગોનું મૂળ શરીરમાં જમા થયેલી ગંદકી છે. તમે સ્નાન કરીને શરીરની બહારની ગંદકી સાફ કરો છો, પણ શરીરની અંદરની ગંદકી કેવી રીતે સાફ થશે? આવો જાણીએ ભારતીય શાસ્ત્રો અનુસાર શરીરની ગંદકી કેવી રીતે દૂર કરવી.
સૌ પ્રથમ તો શરીરમાં ત્રણ જગ્યાએ ગંદકી જમા થાય છે. પ્રથમ એલિમેન્ટરી કેનાલમાં, બીજું પેટમાં અને ત્રીજું આંતરડામાં. જો આ ત્રણેય જગ્યાએ લાંબા સમય સુધી ગંદકી રહેશે તો તે ફેલાઈ જશે. પછી તે કિડનીમાં, ફેફસામાં અને હૃદયની આસપાસ એકઠા થવાનું શરૂ કરશે. અંતે તે લોહીને ગંદુ કરશે. તેથી આ ગંદકી સાફ કરવી જરૂરી છે.
આપણે જે ખાઈએ છીએ તેનાથી ગંદકી સર્જાય છે. આપણે શું ખાઈએ છીએ તેના પર ધ્યાન આપવાની જરૂર છે. આપણે બે પ્રકારનો ખોરાક ખાઈએ છીએ, પહેલો જે આપણને સીધો કુદરતમાંથી મળે છે અને બીજો જે માણસ દ્વારા બનાવવામાં આવે છે. કુદરતમાંથી મેળવેલ ફળો અને શાકભાજી છે. ફળને પચવામાં 3 કલાક લાગે છે. શાકભાજીને પચવામાં 6 કલાક લાગે છે.
ઉપરોક્ત બે સિવાય, માનવીઓ દ્વારા બનાવવામાં આવેલ, બનાવેલ અથવા ઉત્પાદિત ખાદ્ય પદાર્થોમાં અનાજ, કઠોળ, ચણા, ચોખા, દૂધ, મેડા, સોયાબીન વગેરે અને તેમાંથી બનાવેલ અન્ય ખાદ્ય પદાર્થોનો સમાવેશ થાય છે. જેમ કે બ્રેડ, સેન્ડવીચ, ચીઝ, બર્ગર, ચિપ્સ, પાપડ વગેરે. આ તમામ પદાર્થોને પચવામાં 18 કલાક લાગે છે. હવે વિચારો કે તમારે વધુ શું ખાવું જોઈએ.સહાયક પદાર્થો – ચા, કોફી, દૂધ, ઠંડા પીણા, મેડા, ચણાનો લોટ, રીંગણ, સમોસા, કચોરી, પોહા, પિઝા, બર્ગર વગેરે.
પ્રથમ નિયમ –
16 કલાક ઉપવાસ કરો. ઉદાહરણ તરીકે, જો તમે રાત્રે આઠ વાગ્યે ખાઓ છો, તો બીજા દિવસે તમે સવારે 12 વાગ્યે ખાઓ છો. આ દરમિયાન તમારે કંઈપણ ખાવા-પીવાની જરૂર નથી. તમે સવારે પાણી, નારિયેળ પાણી અથવા શાકભાજીનો રસ પી શકો છો. જો તમે આમ કરવા લાગશો તો શરીરમાં નવો અને જૂનો ખોરાક સંપૂર્ણ રીતે પચી જશે અને બહાર આવવા લાગશે.
આપણા શાસ્ત્રોમાં ઉપવાસનું ખૂબ મહત્વ છે. ચાતુર્માસમાં જ ઉપવાસ કરવામાં આવે છે. હિન્દુ ધર્મમાં આખા વર્ષ દરમિયાન અનેક પ્રકારના ઉપવાસ છે, જેમ કે વરના ઉપવાસ, દૂજ મહિનામાં ઉપવાસ, ચતુર્થી, એકાદશી, પ્રદોષ, અમાવસ્યા અથવા પૂર્ણિમાના ઉપવાસ. વર્ષમાં નવરાત્રિ, શ્રાવણ માસમાં ઉપવાસ કે ચાતુર્માસ વગેરે. પરંતુ મોટાભાગના લોકો ઘણું ખાધા પછી ઉપવાસ કરે છે. તે ઉપવાસ કે ઉપવાસ નથી. ઉપવાસ દરમિયાન કંઈપણ ખાવામાં આવતું નથી.
બીજો નિયમ-
ધૌતિ કર્મઃ- ચાર આંગળી પહોળી અને સોળ હાથ લાંબી બારીક કાપડની પટ્ટી તૈયાર કરો અને તેને ગરમ પાણીમાં ઉકાળો અને ધીમે ધીમે ખાઓ. જ્યારે કપડાના પંદર હાથ આંતરડા દ્વારા પેટમાં જાય છે, જ્યારે માત્ર એક હાથ બહાર રહે છે, પછી પેટને થોડું ખસેડ્યા પછી, તેને ધીમે ધીમે પેટમાંથી દૂર કરવું જોઈએ. જેના કારણે પેટની નહેર અને પેટમાં જમા થયેલી ગંદકી, કફ વગેરે બહાર આવે છે.
ત્રીજો નિયમ-
બસ્તીઃ- યોગ અનુસાર સ્થાયી થવા માટે પહેલા ગણેશક્રિયાનો અભ્યાસ કરવો જરૂરી છે. ગણેશ ક્રિયામાં તમારી વચ્ચેની આંગળીમાં તેલ નાખીને ગુદામાં મૂકીને તેને વારંવાર ફેરવો. આના કારણે ગુદાની ગંદકી દૂર થાય છે અને ગુદા સંકોચન અને વિસ્તરણ પણ થાય છે.જ્યારે આ કસરત કરવામાં આવે, ત્યારે પૂલ અથવા ટબમાં કમર સુધી પાણીમાં ઊભા રહીને, ઘૂંટણને સહેજ આગળ વાળો અને બંને હાથને ઘૂંટણ પર મજબૂત રીતે રાખો અને પછી ગુદા દ્વારા પાણીને ઉપરની તરફ ખેંચો. જ્યારે આંતરડા અને પેટ પાણીથી ભરાઈ જાય ત્યારે પેટને થોડું ફેરવીને ફરીથી ગુદા દ્વારા બધુ જ પાણી કાઢી નાખો.
શંખ પ્રશાલન- કેટલાક લોકો તેના બદલે શંખનો ઉપયોગ કરે છે. સવારે દિનચર્યામાંથી નિવૃત્ત થયા પછી, બે-ત્રણ કે ચાર ગ્લાસ નવશેકું પાણી પીધા પછી, વક્રાસન, સર્પાસન, કટિચ્રાસન, વિપરિતકારણી, ઉદિયાના અને નૌલીનો અભ્યાસ કરો. આ આપમેળે શૌચક્રિયાનો વેગ લાવે છે. શૌચાલયમાંથી આવ્યા પછી, ફરીથી તે જ રીતે પાણી પીધા પછી, ઉપરોક્ત આસનદિકાઓનો અભ્યાસ કરીને શૌચાલયમાં જવું. આ રીતે વારંવાર પાણી પીધા પછી અને સાત-આઠ વખત શૌચ કરવા જતાં અંતે જ્યારે તે જ પાણી શૌચમાં સાફ થઈને બહાર આવે તો પેટ એકદમ સાફ થઈ જાય છે. આ પછી, થોડો આરામ કર્યા પછી, ઢીલી ખીચડી, ઘી, હળવાશથી ખાધા પછી, આખો દિવસ સૂવાથી આરામ થાય છે. બીજા દિવસથી તમામ કામ પૂર્વવત કરવાનું રાખો. આ ક્રિયા બે-ત્રણ મહિનામાં એકવાર કરવાની જરૂર છે.
ચોથો નિયમ-
ભીની પટ્ટીઓ લગાવવી– તેને પાણીની પટ્ટી કહે છે. પેટ, ગરદન અને માથા પર ઠંડા પાણીમાં પલાળેલી કોટનની પટ્ટી લપેટી લો. આના કારણે લોહીનું પરિભ્રમણ યોગ્ય રીતે થાય છે, જેના કારણે લોહીમાં જમા થયેલી ગંદકી બહાર નીકળી જાય છે. આયુર્વેદમાં માટીને કપાસની ભીની પટ્ટીમાં લપેટીને પેટમાં નાખવામાં આવે છે, જેનાથી પેટની ગરમી દૂર થાય છે, સાથે સાથે કબજિયાત, મરડો, અપચો, ગેસ, કોલાઇટિસ, પેટની નવી-જૂની બળતરા જેવી બીમારીઓ મટે છે. , અનિદ્રા, તાવ પણ દૂર થાય છે. તેનાથી પેટની ચરબી પણ ઓછી થાય છે. તે સ્ત્રીઓના ગુપ્ત રોગો માટે રામબાણ છે.