Posted by શનિ શિંગનાપુરની મારી પહેલી યાદશક્તિ 90 ના દાયકાની છે જ્યારે મેં દૂરદર્શન ચેનલ પરના આ પૌરાણિક ગામ પર પહેલીવાર કોઈ ડોક્યુમેન્ટરી જોઇ હતી. આ તે ગામ હતું જ્યાં ઘરોને દરવાજા ન હતા અને દુકાન પાસે કોઈ તાળા નહોતા.
ડોક્યુમેન્ટરીમાં બતાવવામાં આવ્યું હતું કે ગામના સંરક્ષક દેવ તેમને કોઈપણ ચોરીથી બચાવશે. એકવાર કોઈએ આ ગામમાંથી ચોરી કરવાનો પ્રયાસ કર્યો અને તરત જ તેને આંધળો હોવા બદલ શિક્ષા કરવામાં આવી. મારા બાળપણના નિર્દોષ મન આ ફિલ્મ ખૂબ આનંદથી જોતા હતા. 2013 માં હું શનિ શિંગનાપુરની મુલાકાત દરમિયાન હું શિરડીની મુલાકાત ન કરું ત્યાં સુધી, મને ખ્યાલ નહોતો કે ખરેખર આવું કંઈ થયું છે. સ્વાભાવિક છે કે, આ સ્થાનની મુલાકાત આકર્ષક હતી. આ દસ્તાવેજીથી સંબંધિત મારી બધી યાદો મારી નજર સામે આવી.
દરવાજા વિનાના ગામ તરીકે જાણીતા શનિ શિંગનાપુર, મહારાષ્ટ્રના અહમદનગર જિલ્લા હેઠળ આવે છે. આ ગામ તેની પેઢી ઓના લાંબા સમયથી ઘરના દરવાજા અથવા તાળાઓ ન રાખવાના રિવાજ માટે જાણીતું છે. લોકો ગામના પવિત્ર આશ્રયદાતા ગણાતા શનિદેવતાના આદરના સ્વરૂપ તરીકે આ કરે છે.
એવું માનવામાં આવે છે કે જો કોઈ અહીં ચોરી કરવાનો પ્રયાસ કરે છે, તો તે અહીંના દેવતાના ક્રોધને આધિન રહેશે અને તરત જ અંધ થઈ જશે. જ્વેલરી અને પૈસા પણ લોકર વગર રાખ્યા છે. કૂતરાં અને રખડતાં ઢોર ને ઘરમાં પ્રવેશતા અટકાવવા ગામના લોકો પ્રવેશદ્વાર પર કેટલીક વખત બેરિયર અથવા ચાદરનો ઉપયોગ કરે છે
શનિ શિંગણાપુરની વાર્તા
વાર્તાઓ અનુસાર, આશરે 300 વર્ષ પહેલાં, ગામની વચ્ચેથી વહેતી પાંસનાળા નદીના કાંઠે એક સ્લેબ મળી આવ્યો હતો. જ્યારે તેણે તેને લાકડીથી સ્પર્શ કર્યો, ત્યારે તેમાંથી લોહી નીકળવાનું શરૂ થયું. પાછળથી તે રાત્રે ભગવાન શનિ પોતે ગામના વડાના સપનામાં દેખાયા, અને ખુલાસો કર્યો કે ખડક તેની પોતાની મૂર્તિ છે. તેઓએ તેને તે સ્લેબને તે ગામમાં રાખવા કહ્યું જ્યાં તે હવે રોકાશે.
પરંતુ દેવની એક શરત હતી કે આ પથ્થર દિવાલો અથવા કોઈપણ પ્રકારની રચનાથી ઢંકાયેલ ન હોવો જોઈએ. ત્યારબાદ શનિએ ગામના વડાને આશીર્વાદ આપ્યા અને ગામને કોઈપણ પ્રકારના ભયથી બચાવવાનું વચન આપ્યું. એવું કહેવામાં આવે છે કે આ ખડકની શક્તિ એટલી દિવ્ય છે કે તેને એક છત હેઠળ રાખી શકાતી નથી. એક કહેવત પણ છે કે સ્લેબ કોઈ પણ બાંધી રાખવો જોઈએ જેથી શનિ કોઈ પણ અડચણ વિના ગામની દેખભાળ કરી શકે.
સ્લેબ લગાવ્યા પછી, ગ્રામજનોએ દરવાજાનો બહિષ્કાર કરવાનો નિર્ણય કર્યો. તેઓને હવે તેમની જરૂર નહોતી, ભગવાન પોતે જ તેઓનું રક્ષણ કરી રહ્યા છે.
એવું માનવામાં આવે છે કે જો વ્યક્તિ કંઇપણ ચોરી કરે છે, અથવા કંઈપણ અપ્રમાણિક કરે છે, તો તેને સાદે સતી (સાડા સાત વર્ષના ખરાબ નસીબ) નો સામનો કરવો પડશે, કુટુંબમાં ખોટ, કોર્ટના કેસ, અકસ્માતો, મૃત્યુ, ધંધા અને ખરાબ નસીબ બદલાઈ જશે. ગામલોકો જણાવે છે કે એકવાર કોઈએ ઘરના પ્રવેશદ્વાર પર લાકડાના દરવાજા મૂક્યા અને બીજા દિવસે તેની કાર અકસ્માત સાથે મળી.
તાળાઓ વગર બેંકો અને પોલીસ સ્ટેશન
ગામમાં નવા બાંધકામો પણ આ પરંપરાને અનુસરે છે. જાન્યુઆરી 2011 માં, યુનાઈટેડ કમર્શિયલ બેંકે શનિ શિંગનાપુર ખાતે દેશની પ્રથમ લોકલેસ શાખા શરૂ કરી.
તે સમયે, પેડલોક વગરની એકમાત્ર બેંક શાખા હોવાથી અને ગ્રામજનોની ભાવનાઓને માન આપતી હોવાથી, બેંક પૂરતી થઈ ગઈ. પરંતુ જો તમે નજીકથી જોશો, તો અહીં દૂરસ્થ નિયંત્રિત ઇલેક્ટ્રોમેગ્નેટિક લોક નો ઉપયોગ થાય છે. એવું કહેવામાં આવે છે કે, કોઈપણ પ્રકારની ઘટનાને રોકવા માટે, બેંક તેની બધી રોકડ બંધ થાય તે પહેલાં તે નજીકની સોનાઇ શાખામાં મોકલે છે.
અહીં થોડા સમય પહેલા, શહેરનું પ્રથમ પોલીસ સ્ટેશન ખુલ્યું હતું; સ્થાનિક અધિકારીઓએ અહીં દરવાજો મૂકવાની જરૂર ક્યારેય અનુભવી ન હતી. તેમની પાસે ફક્ત એક સ્લાઇડિંગ દરવાજો છે જે કૂતરાઓ અને બિલાડીઓને પોલીસ સ્ટેશનમાં પ્રવેશતા અટકાવે છે. રસપ્રદ વાત એ છે કે પોલીસ સ્ટેશન શરૂ થયા બાદ શિંગનાપુરમાં કોઈ ફરિયાદ નોંધાઈ નથી. જો કે પોલીસ સ્ટેશનના સત્તાવાર ક્ષેત્રમાં આવતા પડોશી ગામોમાંથી કેસ નોંધાયા છે.
વાર્તાઓ કેટલી સાચી છે?
જોકે શનિ શિંગનાપુર સદીઓથી કોઈ ચોરી થઈ નથી, ગામની પ્રતિષ્ઠાને નાનકડી લૂંટના કિસ્સાઓએ માર માર્યો છે. 2010 માં, એક પ્રવાસીએ ફરિયાદ કરી હતી કે તેના વાહનમાંથી 35,000 ની રોકડ અને કિંમતી ચીજવસ્તુઓ ચોરાઈ છે. આ પછી 70,000 ની કિંમતના સોનાના દાગીનાની બીજી ચોરી થઈ હતી. જો કે આ પછીથી એમ કહીને નામંજૂર કરવામાં આવ્યું કે તે ગામની બહાર, મંદિર પરિસરમાં થયું છે.
ઘણા લોકો માને છે કે આ ક્ષેત્રમાં ઓછા ગુના શનિદેવની ચમત્કારી શક્તિઓને કારણે નથી. આનું કારણ એ છે કે ગામ એવી જગ્યાએ આવેલું છે જ્યાં આજુબાજુ કંઈ નથી. આ લોકો માને છે કે આ વાર્તાઓ વિસ્તારના પર્યટનને પ્રોત્સાહન આપવા કહેવામાં આવી છે.
એવું પણ કહેવામાં આવે છે કે ગામની છબીને ધ્યાનમાં રાખીને, ઘણા કેસો પોલીસ સ્ટેશનમાં નોંધાયેલા પણ નથી, કારણ કે તેનાથી પર્યટનને અસર થશે અને પર્યટન અહીંના લોકોની આવકનું મુખ્ય સાધન છે.
મેં જાતે જ જઈને તે વ્યક્તિને મળવાનો પ્રયત્ન કર્યો કે જેના ઘરની લૂંટ થઈ છે. તેમણે કહ્યું કે તેઓ પોલીસ સ્ટેશનમાં કેસ નોંધાવવા માગે છે, પરંતુ લોકોના દબાણ હેઠળ તે કરી શક્યા નહીં. હવે તે તેની મહત્વપૂર્ણ બાબતોને બેંકના લોકરમાં સુરક્ષિત રાખે છે.
લોકોએ શનિદેવતાને નકારી કાઢવાનું એક કારણ અને તેમની સાથે જોડાયેલી આ વાર્તા પરિવર્તનની ઇચ્છા હોઈ શકે છે. લોકો તેમના કુટુંબીઓની સુખાકારી અને સલામતી માટે દરવાજા મૂકવાની પરવાનગી માંગી રહ્યા છે, પરંતુ આ બધાની વચ્ચે તેઓએ ઘણા લોકો સાથે તકરાર નો સામનો કરવો પડ્યો છે જે આજે પણ આ વિશ્વાસને જીવંત રાખવા માંગે છે.
તેમના માટે શનિ એ સંરક્ષક દેવ છે અને તેમને દરેક દુષ્ટ નજરથી બચાવશે.