નિધિવનમાંથી મળી આવી રહસ્યમય મૂર્તિ – જોઈને સૌના હોશ ઉડી ગયા.

નિધિવનમાં આજે પણ રાસલીલા થાય છે
ભારતવર્ષે અનાદિ કાળથી પોતાનામાં ધર્મ અને સંસ્કૃતિની વિશાળતાને સાચવી રાખી છે. અહીં દેવતાઓ, પૂર્વજો, ઋષિમુનિઓ, પ્રકૃતિના પ્રાણીઓ, વૃક્ષો અને છોડ બધાની કોઈને કોઈ સ્વરૂપે પૂજા-અર્ચના કરવામાં આવે છે. મોસમી દેશ હોવાને કારણે અહીં દરેક ઋતુમાં વિશેષ તહેવારો ઉજવવામાં આવે છે.

ભગવાનના મહારસમાં જોડાવાની ઉજવણી
એવા ઘણા તહેવારો છે જેમાં પૂજા અને ઉપાસનાનો સંબંધ સીધો આત્મા અને પરમાત્મા સાથે છે. આવો જ એક તહેવાર અશ્વિન શુક્લ પક્ષ પૂર્ણિમા એટલે કે શરદ પૂર્ણિમાના દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસે ભગવાન કૃષ્ણએ યમુના કિનારે ગોપીઓ સાથે મહારાસ કર્યા હતા. કહેવાય છે કે નિધિવનમાં આજે પણ શરદ પૂર્ણિમાના દિવસે તે રહસ્યમય લીલાઓ કરવામાં આવે છે. એક યા બીજા આત્મસંતુષ્ટ સાધકને મહારસના દર્શન થાય છે.

પાનખર અને રાસ લીલા
શાસ્ત્રોમાં શરદ ઋતુને અમૃત સંયોગ ઋતુ પણ કહેવામાં આવે છે કારણ કે શરદની પૂર્ણિમાએ ચંદ્રના કિરણો સાથે અમૃતની વર્ષા થાય છે. બીજી બાજુ, સોમ ચંદ્ર કિરણો પૃથ્વી પર છાંટીને ખોરાક-શાકભાજી વગેરેમાં ઔષધીય ગુણોનું સિંચન કરે છે.

શરદ પૂર્ણિમાએ યમુના પુલ પર ગોપિકાઓ સાથે મહારાસ
શ્રીમદ ભાગવતના દશમ સ્કંધમાં રાસ પંચાધ્યાયીમાં ભગવાન કૃષ્ણે આ શરદ પૂર્ણિમાએ યમુના પુલીનામાં ગોપિકાઓ સાથે મહારાસ વિશે જણાવ્યું છે. રહસ્યવાદીઓનું માનવું છે કે જે ભક્તો આ દિવસે ચંદ્રના દર્શન કર્યા પછી સ્વયં અધ્યયન, પાઠ, શ્રવણ અને મહારાસના દર્શન કરે છે તેમને હ્રદયરોગ થતો નથી, સાથે જ જેમને હ્રદયરોગની સંભાવના હોય છે તેઓને પણ તેમાંથી મુક્તિ મળે છે. રોગ

રાસ લીલા અને રાધા
કૃષ્ણ સાથે રાધા પણ અહીં આવશે. તમે દિવસ દરમિયાન જે વૃક્ષો જોઈ રહ્યા છો, તે રાત્રે ગોપીઓમાં ફેરવાઈ જશે… તો શું આપણે પણ રાત્રે ભગવાન કૃષ્ણની આ રાસ-લીલા જોઈ શકીશું. પરંતુ ભૂલીને પણ આવી ભૂલ ન કરો. જેણે આ જંગલમાં રાત્રે ભગવાનની રસ-લીલા જોવાની ભૂલ કરી છે, તે અહીંથી જીવતો બહાર આવ્યો નથી. આ જંગલ રાત્રે બંધ થઈ જાય છે. તમે ફક્ત વાંસળી અને ઘુઘરોનો અવાજ સાંભળી શકો છો.

શું શ્રી કૃષ્ણ જીવિત છે?
આ કોઈ વાર્તા નથી પણ વાસ્તવિકતા છે. વૃંદાવન શહેરની મધ્યમાં એક એવું જંગલ છે (વાટિકા કહેવું વધુ સારું રહેશે), જેમાં લોકો માને છે કે ભગવાન કૃષ્ણ રાત્રે અહીં આવે છે અને ગોપીઓ સાથે રાસ-લીલા કરે છે. આ જંગલ યમુના નદીથી બહુ દૂર નથી. લોકો આ બગીચાને ‘નિધિ-વાન’ તરીકે ઓળખે છે.

બ્રિજભૂમિની ઘટના
ભગવાન કૃષ્ણનું જન્મસ્થળ (મથુરા) બ્રિજભૂમિમાં યમુના નદીના કિનારે છે, તેમનું ગામ નંદગાંવ છે, ગોકુલ ગોવર્ધન પર્વત છે, આ બધી માહિતી ત્યાં હતી. પરંતુ વૃંદાવનમાં એક એવું જંગલ છે જ્યાં કૃષ્ણજી આજે પણ રાસ-લીલા બનાવે છે અને તે સાંભળીને આશ્ચર્ય થયું. વૃંદાવન ગયા પછી જ મને આ બધી માહિતી મળી. હકીકતમાં, આ જંગલો (નિધિ-વન વગેરે)ને કારણે આ નાનકડા નગરનું નામ વૃંદાવન પડ્યું.

વન, રાસ લીલા અને રાધા-કૃષ્ણ
મને ખબર હતી કે આ સ્થળ જ્યાં પૂજનીય છે ત્યાં ગાઢ જંગલો હતા. એવું માનવામાં આવે છે કે યમુના નદીના કિનારે આવેલા આ જંગલોમાં ભગવાન કૃષ્ણ કદંબના વૃક્ષો પર રાધા અને અન્ય ગોપીઓ સાથે રમતા હતા. કલાકો સુધી માખણ ચોર કૃષ્ણ આ વૃક્ષોની ડાળીઓ પર બેસીને વાંસળી વગાડતા હતા અને આસપાસના ગામડાઓમાં રહેતી યુવતીઓ અને મહિલાઓ તેની ધૂનમાં એટલી મશગૂલ થઈ જતી હતી કે તેઓ પોતાનું કામ છોડીને જતી રહેતી હતી. ત્યાં પહોંચો.

શ્રી કૃષ્ણ રોજ આવે છે
પણ મને વૃંદાવન ગયા પછી જ ખબર પડી કે અહીં એક વન (નિધિ-વન) છે જ્યાં એવું માનવામાં આવે છે કે કૃષ્ણજી દરરોજ રાત્રે અહીં પહોંચે છે, રાધાજીને મળે છે અને અન્ય ગોપીઓ સાથે રાસ-લીલા કરે છે. તે સાંભળીને વિચિત્ર લાગ્યું. રાસ-લીલા આ જંગલમાં રાતે છુપાઈને કોઈએ જોઈ છે?

બીજા દિવસે સવારે ન જોઈ શક્યા
તેથી તેનો જવાબ સાંભળીને આશ્ચર્ય થયું. રાત્રે નિધિ વેનમાં રોકાવાની કોશિશ કરનાર કોઈ પણ બીજા દિવસે સવારે જોઈ શક્યા નહીં. તેની લાશ આ જંગલમાંથી મળી આવી છે. આ સમાધિઓ મોટાભાગે સાધુ-સંતોની છે. જે સંતો તેમના પ્રિય ભગવાનના કેવળ દર્શન કરવા માંગતા હતા. મૃત્યુ પહેલાં પણ તેણે જોયું હતું, કોણ જાણે. પરંતુ લોકો માને છે કે તેમનું મૃત્યુ ભગવાન કૃષ્ણના દર્શન કર્યા પછી જ થયું હશે. આ જ કારણ છે કે આ જંગલમાં તે તમામ લોકોની કબરો બનાવવામાં આવી છે.

ઈતિહાસ અને કાન્હા
એવું કહેવાય છે કે નિમ્બાર્ક સંપ્રદાયના સ્વામી હરિદાસ (સંગીત સમ્રાટ તાનસેનના માસ્ટર) નું વૃંદાવન શહેર વસાવવામાં મહત્વપૂર્ણ યોગદાન હતું. લોકો એવું પણ માને છે કે હરિદાસ બીજું કોઈ નહીં પણ લલિતા હતા, જે તેમના પાછલા જન્મમાં ભગવાન કૃષ્ણની ગોપી હતી. જ્યારે તેમનો જન્મ 15મી સદીમાં મથુરા પાસેના એક ગામમાં થયો હતો, ત્યારે તેઓ ભગવાન કૃષ્ણ અને રાધાની ભક્તિમાં ડૂબેલા હતા.

આશ્રમ અને રાસ લીલા
ભગવાનની શોધમાં તેઓ યમુના નદીના કિનારે રહેવા લાગ્યા અને અહીં પોતાનો આશ્રમ બનાવ્યો. કહેવાય છે કે નિધિ-વાનમાં તેમને કૃષ્ણજી અને રાધાજીના પણ દર્શન થયા હતા. ભગવાને તેમને વરદાન તરીકે તેમની એક મૂર્તિ પણ આપી હતી, જે હવે બાંકે-બિહારી મંદિરમાં બિરાજમાન છે. કેટલાક લોકો માને છે કે હરિદાસજીને આ મૂર્તિ નિધિ-વાનના ખોદકામમાં મળી હતી. હવે મને સમજાયું કે ઈતિહાસ અને માન્યતા કેવી રીતે મળે છે.

આ રાસ લીલા અત્યંત પવિત્ર છે
નિધિવન એ ધાર્મિક શહેર વૃંદાવનનું એક અત્યંત પવિત્ર, રહસ્યમય ધાર્મિક સ્થળ છે. એવું માનવામાં આવે છે કે નિધિવનમાં, ભગવાન કૃષ્ણ અને શ્રી રાધા હજી પણ મધ્યરાત્રિ પછી રાસ કરે છે. રાસ પછી, નિધિવન પરિસરમાં સ્થાપિત રંગ મહેલમાં સૂઈ જાય છે. આજે પણ રંગ મહેલમાં દરરોજ પ્રસાદ (માખણ મિશ્રી) રાખવામાં આવે છે.