Posted by ભગવાન વિષ્ણુના પરમ ભક્ત દેવર્ષિ નારદને કોણ નથી જાણતું. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે તેને આ બિરુદ કેવી રીતે મળ્યું? આખરે નારદ મુનિ કોણ હતા? તેઓ ક્યાં જન્મ્યા હતા? તેમના હૃદયમાં ભક્તિનો પ્રકાશ કેવી રીતે જાગ્યો અને તેઓ ભગવાન વિષ્ણુના પ્રિય કેવી રીતે બન્યા? જો તમને ખબર ન હોય તો આ લેખ ખૂબ જ ઉપયોગી છે. અહીં તમને આ બધા પ્રશ્નોના જવાબો મળશે. આવો જાણીએ…
દેવર્ષિ નારદ પાછલા જન્મમાં દાસીના પુત્ર હતા.
દંતકથા અનુસાર, નારદ મુનિ તેમના આગલા જન્મમાં બ્રાહ્મણોની દાસીના પુત્ર હતા. તેનું નામ નંદા હતું. નંદને બાળપણથી જ બ્રાહ્મણોની સેવામાં નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા. તે દરેકની નિષ્ઠાપૂર્વક સેવા કરતાં હતા. આ રીતે બ્રાહ્મણોની સેવા કરવાથી નંદના તમામ પાપો ધીરે ધીરે નાશ પામ્યા અને તેમનું મન શુદ્ધ અને નિર્મળ બની ગયું. આ જોઈને તેમનું મન પૂજા-અર્ચના તરફ પ્રેરિત થવા લાગ્યું. નંદ બ્રાહ્મણોની પૂજા સાંભળશે અને પછી તે જ જપ કરવાનું શરૂ કરશે. પરંતુ થોડા સમય પછી બ્રાહ્મણોએ બીજી જગ્યાએ જવાનું મન બનાવ્યું અને જ્યારે તેઓ જવા લાગ્યા તો નંદ ખૂબ જ દુઃખી થયા. તેણે બધાને રોકાવા વિનંતી કરી.
બ્રાહ્મણોએ નંદને સમજાવ્યું કે ચળવળ એ પ્રકૃતિનો નિયમ છે. જે આવ્યો છે તે એક દિવસ ચોક્કસ જશે. મનુષ્યે આ આસક્તિ અને માયાના બંધનમાં ફસાવું જોઈએ નહીં. ત્યારે બ્રાહ્મણોએ કહ્યું કે નંદ તમને એવું દિવ્ય જ્ઞાન આપશે જેના દ્વારા તમે સરળતાથી ભગવાનની ભક્તિ પ્રાપ્ત કરી શકશો. એમ કહીને તેમણે નંદને દૈવી જ્ઞાન આપ્યું, જેને ભગવાન કૃષ્ણે પોતે ગીતામાં તેમની પ્રાપ્તિનું મુખ્ય સાધન ગણાવ્યું છે. આ જ્ઞાનથી નંદના મનમાં દિવ્ય પ્રકાશ ફેલાઈ ગયો. બ્રાહ્મણો જતાની સાથે જ નંદ તેની માતા સાથે રહ્યા અને ભગવાનનું સ્મરણ કરવા લાગ્યા.
દંતકથા અનુસાર, એક દિવસ નંદાની માતા સાપના ડંખને કારણે મૃત્યુ પામી. પછી તે પોતાનું ઘર છોડીને જંગલમાં ગયો અને ત્યાં ભગવાન શ્રીકૃષ્ણના ચરણ કમળનું ધ્યાન કરવા બેસી ગયો. તેણે ખૂબ જ કઠોર તપસ્યા કરી. ભગવાન કૃષ્ણ તેમની તપસ્યાની અસરથી પ્રસન્ન થયા અને નંદને પ્રત્યક્ષ દર્શન આપ્યા. તેમનું સુંદર રૂપ જોઈને નંદા સ્તબ્ધ થઈ ગઈ. તે જ સમયે એક ભવિષ્યવાણી હતી, ‘વત્સ, તમારું મન શુદ્ધ અને દોષરહિત છે, તેથી તમને મારી દિવ્ય દ્રષ્ટિ પ્રાપ્ત થઈ છે. મને પામવાની તમારી પ્રબળ ઇચ્છાના પરિણામે તમારા આગલા જન્મમાં તમને મારા પ્રિય ભક્ત બનવાનું સન્માન મળશે. તમારી ભક્તિને કારણે તમે જગતમાં કાયમ માટે અમર રહેશો.’
ભવિષ્યવાણી સાંભળીને નંદ ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરવા લાગ્યા અને ભગવાનના નામનો જાપ કરતા તેઓ પૃથ્વી પર ભ્રમણ કરવા લાગ્યા. સૃષ્ટિના અંતે બ્રહ્માજી અને સમગ્ર સૃષ્ટિની સાથે તેઓ પણ ભગવાન વિષ્ણુમાં વિલીન થઈ ગયા. હજારો યુગો વીતી ગયા પછી ભગવાન વિષ્ણુની નાભિ-કમળમાંથી બ્રહ્માજીનો જન્મ થયો અને બ્રહ્માંડની ઈચ્છાથી તેણે મરચી, દક્ષ વગેરે માનસ પુત્રોને જન્મ આપ્યો. ભગવાન વિષ્ણુના વરદાનથી, નંદનો જન્મ બ્રહ્માના માનસિક પુત્ર દેવર્ષિ નારદ તરીકે થયો હતો. તેને ભગવાન વિષ્ણુમાં અપાર શ્રદ્ધા હતી, તેથી તેણે વીણા લીધી અને તમામ સંસારમાં તેના વિનોદ ગાવાનું શરૂ કર્યું. એવું માનવામાં આવે છે કે ત્યારથી તેઓ ભગવાન વિષ્ણુના સૌથી પ્રિય ભક્ત તરીકે પ્રખ્યાત થયા.