દ્રૌપદીનો જન્મ અગ્નિ કુંડથી થયો હતો, શિવના વરદાનથી પાંચ પતિ મળ્યા હતા.

મહાભારત મુજબ એકવાર રાજા દ્રુપદે કૌરવો અને પાંડવોના ગુરુ દ્રોણાચાર્યનું અપમાન કર્યું હતું. ગુરુ દ્રોણાચાર્ય આ અપમાનને ભૂલી શક્યા નહીં. તેથી, જ્યારે પાંડવો અને કૌરવોએ તેમના શિક્ષણ સમાપ્ત થયા પછી ગુરુ દ્રોણાચાર્યને ગુરુ દક્ષીણા માટે પૂછવાનું કહ્યું, ત્યારે તેમણે તેઓને રાજા દ્રૃપદને ગુરુ દક્ષિણામાં કેદી તરીકે હાજર રહેવા પૂછ્યું. પહેલા તો કૌરવ રાજા દ્રુપદને બંધક લેવા ગયો, પરંતુ તે દ્રુપદ દ્વારા પરાજિત થયો. કૌરવોની હાર પછી, પાંડવો ગયા અને દ્રુપદને કેદી બનાવ્યા અને દ્રોણાચાર્ય સમક્ષ રજૂ કર્યા. દ્રોણાચાર્યે પોતાનાં અપમાનનો બદલો લેતાં, દ્રુપદનો અડધો રાજ્ય પોતાની પાસે રાખ્યો અને બાકીનું રાજ્ય દ્રુપદને આપીને તેમને મુક્ત કર્યા.

ગુરુ દ્રોણ દ્વારા પરાજિત થયા પછી, મહારાજા દ્રુપદાને ખૂબ શરમ આવી અને કોઈક રીતે તેમને અપમાનિત કરવાની રીતનો વિચાર શરૂ કર્યો. આ ચિંતામાં, એકવાર ફરતા તે કલ્યાણી શહેરના બ્રાહ્મણોના સમાધાન પર પહોંચી ગયો. ત્યાં તેને યાજ અને ઉપાયઝ નામના મહાન કર્મકાંડ બ્રાહ્મણ ભાઈઓ મળ્યા. રાજા દ્રૃપદે તેમની સેવા કરીને તેમને પ્રસન્ન કર્યા અને દ્રોણાચાર્યની હત્યા કરવાનો માર્ગ પૂછ્યો. તેમને પૂછતાં મોટા ભાઈ યઝે કહ્યું, “આ માટે તમે અગ્નિદેવને એક વિશાળ યજ્ઞ નું આયોજન કરીને પ્રસન્ન કરો જેથી તે તમને તે મહાન શકિતશાળી પુત્રનો વરદાન આપે.

મહારાજને યજ્ઞ મળ્યો અને ઉપાયજે તેમની સૂચના પ્રમાણે કામગીરી કરી. તેના બલિદાનથી ખુશ, અગ્નિદેવે તેમને એક પુત્ર આપ્યો, જે શસ્ત્રો અને બખ્તરથી ભરેલો હતો. તે પછી તે યજ્ઞ કુંડમાંથી એક છોકરીનો જન્મ થયો, જેની આંખો ખીલેલા કમળની જેમ તેજસ્વી હતી, તેની ભમર ચંદ્રની જેમ વળાંકવાળી હતી અને તેનો રંગ કાળો હતો. તેનો જન્મ થતાંની સાથે જ એક આકાશવાણી આવી કે આ છોકરી ક્ષત્રિયોના વિનાશ અને કૌરવોના વિનાશ માટે જન્મી છે. છોકરાનું નામ ધૃષ્ટદ્યુમ્ન હતું અને તે છોકરીનું નામ કૃષ્ણ હતું, જે રાજા દ્રુપદની પુત્રી હોવાને કારણે દ્રૌપદી કહેવાતું.

શિવના વરદાનને કારણે પાંચ પતિ મળી આવ્યા

દ્રૌપદી તેના પાછલા જન્મમાં એક મહાન ઋષિ ની સદ્ગુણી પુત્રી હતી. તે રૂપવતી, ગુણાવતી અને સદ્ગુણી હતી, પરંતુ પાછલા જન્મોના કાર્યોને કારણે કોઈએ પણ તેને પત્ની તરીકે સ્વીકારી ન હતી. તેનાથી નાખુશ થઈને તેણે તપસ્યા કરવાનું શરૂ કર્યું. ભગવાન શિવ તેમની તીવ્ર તપસ્યાથી પ્રસન્ન થયા અને દ્રૌપદીને કહ્યું કે તમે ઇચ્છો તે કોઈ વરદાન માગવા. દ્રૌપદી આના પર એટલી ખુશ થઈ કે તેણે વારંવાર કહ્યું કે મારે બધા ગુણો સાથે પતિ જોઈએ છે. ભગવાન શંકરે કહ્યું કે તમે મને ઇચ્છતા પતિને મેળવવા પાંચ વખત પ્રાર્થના કરી છે. તેથી જ તમારા બીજા જન્મમાં તમને એક નહીં પણ પાંચ પતિ મળશે. ત્યારે દ્રૌપદીએ કહ્યું કે તમારી કૃપાથી મારે એક જ પતિ જોઈએ છે. આ અંગે શિવએ કહ્યું કે મારું વરદાન નિરર્થક ન જઈ શકે. તેથી તમે ફક્ત પાંચ પતિ મેળવશો.

મહાભારતની અન્ય પૌરાણિક કથાઓ

જ્યારે કુંતી અને પાંડવોએ દ્રૌપદીના સ્વયંવર વિશે સાંભળ્યું, ત્યારે તેઓ પણ ધૈમ્યાને તેમના પુજારી બનાવીને પંચાલ દેશ પહોંચ્યા. કૌરવોથી છુપાવવા માટે, તેણે પોતાને બ્રાહ્મણનો વેશ ધારણ કર્યો હતો અને કુંભારની ઝૂંપડીમાં રહેવા લાગ્યો હતો. રાજા દ્રુપદ ઇચ્છતા હતા કે દ્રૌપદી અર્જુન સાથે લગ્ન કરે. લક્ષ્‍યગૃહની ઘટના સાંભળ્યા પછી પણ તેઓ માનતા ન હતા કે પાંડવો મરી ગયા છે, તેથી દ્રૌપદીના સ્વયંવર માટે તેમણે એવી શરત મૂકી કે જે કંઇ પણ નાયક નિશ્ચિત ધનુષની તાર પર છે, તે યંત્રના છિદ્રથી, જે સતત હતો ફરતા. દ્રૌપદીનાં લગ્ન પાંચ આપેલા પાંચ તીર સાથે થશે, જે છિદ્ર પરના લક્ષ્યને હટાવશે.

પાંડવો બ્રાહ્મણ વેશમાં સ્વયંવરના સ્થળે પણ પહોંચ્યા. ઘણા રાજાઓ અને રાજકુમારો જેવા કે કૌરવો વગેરે ધનુષના ધક્કાથી ઉડી ગયા હતા. કર્ણએ ધનુષ પર એક તીર ચલાવ્યું, પરંતુ દ્રૌપદી સુત પુત્ર સાથે લગ્ન કરવા માંગતા ન હતા, તેથી લક્ષ્યને મારવાનો પ્રશ્ન ઉભો થયો નહીં. અર્જુન વેશમાં પહોંચ્યો અને લક્ષ્ય તોડીને દ્રૌપદીને મળ્યો. કૃષ્ણ તેને જોઇને ઓળખી ગયા. તે યુવતીને બ્રાહ્મણને કેમ આપવામાં આવી તે અંગે બાકીના હાજર લોકો વચ્ચે વિવાદનો વિષય બન્યો હતો. અર્જુન અને ભીમની લડાઇ કુશળતા અને કૃષ્ણની નીતિને કારણે શાંતિ સ્થાપિત થઈ હતી અને અર્જુન અને ભીમ દ્રૌપદી સાથેના છાવણીમાં પહોંચ્યા હતા. તેઓને જોયા વિના તેઓ ભિક્ષા લાવ્યાં છે એમ કહેવા પર, કુંતીએ ઝૂંપડીની અંદરથી કહ્યું કે બધાએ સાથે મળીને સ્વીકારવું જોઈએ. પુત્રવધૂને જોઇને કુંતીએ પાંચ પાંડવોને પોતાની વાત સાચી રાખવા દ્રૌપદી સાથે લગ્ન કરવા કહ્યું.

દ્રૌપદીનો ભાઈ ધૃષ્ટદ્યુમ્ન તેમની પાછળ છુપાયો. તે બધા કોણ છે તે તે જાણતું ન હતું, પરંતુ પિતાની પ્રેરણાથી તે સ્થળ શોધી કા he્યા પછી, તે બધાને તેના ઘરે જમવા માટે બોલાવ્યા. તે પાંડવો હતા તે જાણીને દ્રુપદને ખૂબ આનંદ થયો, પણ તે પાંચેય લોકો દ્રૌપદી સાથે લગ્ન કરવા જઈ રહ્યા છે તે સાંભળીને આશ્ચર્ય થયું. તે પછી વ્યાસ મુનિએ અચાનક પ્રસ્તુત થઈ અને દ્રુપદને એકાંતમાં તે છ લોકોના પાછલા જન્મની કથા કહી દીધી કે – એક દિવસ રૂદ્રાએ પાંચ ઈન્દ્રોને તેમના ઘમંડી સ્વરૂપ તરીકે શ્રાપ આપ્યો હતો કે તેઓ માનવ સ્વરૂપ ધારણ કરશે. તેમના પિતા અનુક્રમે ધર્મ, વાયુ, ઇન્દ્ર અને અશ્વિનીકુમાર (દંપતી) હોત. ભુલોકા ખાતે, તે સ્વર્ગની લક્ષ્મીના માનવ સ્વરૂપ સાથે લગ્ન કરશે. તે માનવ દ્રૌપદી છે અને પાંચ ઇન્દ્રો પાંડવો છે. દ્રૌપદીએ વ્યાસ મુનિના આદેશથી અનુક્રમે પાંચ પાંડવો સાથે લગ્ન કર્યા હતા. આ રીતે, પાંચ પાંડવો સાથે લગ્ન કર્યા પછી, દ્રૌપદીને પંચાલી કહેવાયા.