Posted by કુશળ અર્થશાસ્ત્રી ગણાતા આચાર્ય ચાણક્યએ સંપત્તિ અને લક્ષ્મી સંબંધી ઘણી નીતિઓનો ઉલ્લેખ કર્યો છે. તેઓ કહે છે કે વ્યક્તિ કેવી રીતે લાંબા સમય સુધી સંપત્તિનો સંગ્રહ કરી શકે છે. હાલમાં સુખી જીવન માટે પૈસા ખૂબ જ જરૂરી છે, આવી સ્થિતિમાં ચાણક્યની આ નીતિઓ મહત્વપૂર્ણ બની જાય છે. આવો જાણીએ આ નીતિઓ વિશે
> પૈસા કમાવવા અને પૈસા બચાવવા બંને ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે પરંતુ પૈસા કમાવવા કરતા પૈસા બચાવવા વધુ મહત્વપૂર્ણ છે. સંપત્તિ ભેગી કરવાની કળામાં પારંગત વ્યક્તિ ભવિષ્યમાં ક્યારેય હારતી નથી અને મુશ્કેલ સમયમાં પણ સામાન્ય જીવન જીવે છે. તેનાથી વિપરિત, જે વ્યક્તિ સાથ વિના પૈસા ખર્ચે છે તેને મગજહીન કહેવામાં આવે છે. આવી વ્યક્તિ મુસીબતના સમયે હાથ ઘસતી રહે છે.
પૈસા કમાવવા માટે વ્યક્તિએ જોખમ લેવું પડે છે અને જે વ્યક્તિ જીવનમાં પડકારોનો સામનો કરે છે તે હંમેશા સફળ થાય છે. એટલા માટે વ્યક્તિએ જોખમ લેવું જોઈએ, ગભરાશો નહીં. વ્યવસાય ગમે તે હોય, સફળતામાં જોખમ મુખ્ય ભૂમિકા ભજવે છે.
> લક્ષ્મી ચંચળ ગણાય છે. તેથી પૈસાનો ઉપયોગ યોગ્ય સ્થળ અને યોગ્ય સમય અનુસાર કરવો જોઈએ. તેનો ઉપયોગ સાધન તરીકે થવો જોઈએ. કારણ કે જે વ્યક્તિ ખોટા હેતુ માટે કે મિથ્યાભિમાન માટે પૈસા ખર્ચે છે, તે સમય પછી નાશ પામે છે.
> ચાણક્ય અનુસાર જો કોઈ વ્યક્તિને પૈસા માટે અધર્મનો માર્ગ અપનાવવો પડે અથવા પૈસા માટે શત્રુ સાથે હાથ મિલાવવો હોય, તેની આગળ નમવું પડે તો આવા પૈસાથી દૂર રહેવું વધુ યોગ્ય છે.
> પૈસા મેળવવા માટે વ્યક્તિનું લક્ષ્ય જાણવું જરૂરી છે. જો ધ્યેય પોતે નિર્ધારિત ન હોય, તો તે સફળતા પ્રાપ્ત કરી શકશે નહીં. ચાણક્ય અનુસાર પૈસા સંબંધિત કાર્યોની માહિતી અન્ય કોઈને ન આપવી જોઈએ. જો તમે તમારી ગુપ્ત વાતો જણાવશો તો તમારું કામ બગડવાની શક્યતા વધી જાય છે.
> ખર્ચ પર અંકુશ રાખવો એ નાણાં બચાવવાનો શ્રેષ્ઠ માર્ગ જણાવવામાં આવ્યો છે. ચાણક્યના મતે જે રીતે વાસણનું પાણી રાખવાથી બગડી જાય છે, તેવી જ રીતે જો સંચિત ધનનો ઉપયોગ ન કરવામાં આવે તો સમય પછી તેનું કોઈ મૂલ્ય રહેતું નથી. તેથી પૈસાનો ઉપયોગ સુરક્ષા, દાન અને વ્યવસાયમાં રોકાણ તરીકે કરવો જોઈએ