ભારતના ચક્રવર્તી સમ્રાટ, જેમણે આઠ વર્ષમાં વિશ્વનો ત્રીજો ભાગ જીતી લીધો

અશોક પ્રાચીન ભારતના મૌર્ય સમ્રાટ બિંદુસારનો પુત્ર અને ચંદ્રગુપ્તનો પૌત્ર હતો.લaડાઇ કુશળતામાં તેમની નિપુણતા જન્મજાત હતી. સૈન્યની પ્રવૃત્તિઓ બાળપણથી જ સક્રિય હતી અને બાદમાં તે મહાન યોaદ્ધા બની હતી. પરંતુ અખંડ ભારત (ભારત, પાકિસ્તાન, નેપાળ, બાંગ્લાદેશ, ભૂટાન, મ્યાનમાર અને અફઘાનિસ્તાન) માં લગભગ 42 વર્ષ (ઈ.સ. પૂર્વે 269 થી 232 ઇ, સ સુધી) તેમણે પોતાની બુદ્ધિની તાaકાત પર શાસન કર્યું. જીવનકાળમાં ફક્ત એક જ યુaદ્ધ લડવામાં આવ્યું છે. આમાં ભારે જાનહાનિથી વ્યથિત તેમણે  યુદ્ધની રણનીતિ છોડી દીધી અને વિજયનો માર્ગ અપનાવ્યો. ધીરે ધીરે ધમ્મ ઉપાસના તરફ આગળ વધ્યો અને પાછળથી બૌદ્ધ ધર્મનો સંપૂર્ણ સ્વીકાર કર્યો. તેના પુત્રો અને પુત્રીઓ પણ તેના પ્રમોશનમાં રોકાયેલા હતા. ઘણા દેશોમાં પ્રવાસ કર્યો. વિવિધ સ્થળોએ થાંભલા અને સ્તૂપ ઉભા કર્યા. તેઓ હજી પણ નેપાળ, ભૂટાન, શ્રીલંકા, થાઇલેન્ડ અને ચીન સહિતના ઘણા દેશોમાં જોઇ શકાય છે.

મધ્યપ્રદેશ સાથે સંબંધ

સમ્રાટ અશોકનો જન્મ નેપાળના લુમ્બિનીમાં થયો હતો. પરંતુ તેમણે સાંસદ વિદિશામાં શાક્યાવંશી દેવી સાથે લગ્ન કર્યા. એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે તેનો મોટો ભાઈ સુશીમ લક્ષિલાનો રાજ્યપાલ હતો. પરંતુ જ્યારે અહીં બંaડની સ્થિતિ હતી ત્યારે અશોકને મોકલવામાં આવ્યો હતો. તેમની બૌદ્ધિક ક્ષમતાનો ઉપયોગ કરીને, તેમણે યુaદ્ધ વિના રાજ્યમાં શાંતિ સ્થાપિત કરી. દરમિયાન, જ્યારે ઉજ્જૈનમાં બળવો થયો હોવાની બાતમી મળી ત્યારે બિંદુસાર એ અશોકને ઉજ્જૈન મોકલ્યો.

તક્ષિલાથી ઉજ્જૈન જતા તે વિદિશામાં રોકાયો હતો. પછી દેવી સાથે સમાધાન થયું અને પછી લગ્ન કર્યાં. તેમને દેવીથી બે સંતાન હતા. પુત્ર મહેન્દ્ર અને પુત્રી સંઘમિત્ર. જોકે, દેવીએ તેનું આખું જીવન વિદિશામાં વિતાવ્યું.

આ રીતે થયુ હૃદય પરિવર્તન

સાવકા ભાઈઓની હતયા કરાઈ હતી

ઉજ્જૈનમાં શાંતિ હોવા છતાં સુશીમની શાસન વ્યવસ્થાથી લોકો કંટાળી ગયા હતા. તેથી, તેમણે અશોકને સિંહાસન કબજે કરવા પ્રોત્સાહન આપ્યું, કેમકે સમ્રાટ બિંદુસાર પણ વૃદ્ધ અને માંદા થઈ ગયા હતા. જ્યારે તે આશ્રમમાં હતો ત્યારે તેને સમાચાર મળ્યા કે તેની માતાને તેના સાવકા ભાઈઓએ માaરી નાખ્યા છે, પછી તે મહેલમાં ગયો અને તેના તમામ સાવકા ભાઈઓને માaરી નાખ્યો અને બાદશાહ બન્યો. સત્તા સંભાળતાંની સાથે જ અશોકે સામ્રાજ્ય ફેલાવવાનું શરૂ કર્યું. તેમણે સામ્રાજ્યનો આસામથી ઈરાન સુધીનો જ એક વર્ષમાં વિસ્તરણ કરી દીધો હતો.

ચક્રવર્તી સમ્રાટ અશોકે 261 ઈ. સ્ પૂર્વ . માં રાજ્યાભિષેકનું 8 મો વર્ષ ભજવ્યું. કલિંગ પર હુaમલો કર્યો. આંતરિક અaશાંતિ સાથે વ્યવહાર કર્યા પછી 269 બી.સી. તે યોગ્ય રીતે રાજ્યાભિષેક કરાયો હતો 13 માં શિલાલેખ મુજબ, 1 લાખ 50 હજાર લોકોને કલિંગ લડાઇમાં બંધક બનાવીને દેશનિકાલ કરવામાં આવ્યા હતા. જ્યારે 1 લાખ લોકોની હતયા કરવામાં આવી હતી. સમ્રાટ અશોકે પોતાની આંખોથી મોટા પાયે હતયા  કાંડ જોયો, જેણે તેમના હૃદયને માનવતા પ્રત્યેની દયા અને કરુણાથી હલાવ્યું. અહીંથી આધ્યાત્મિક અને ધમ્મ વિજયનો યુગ શરૂ થયો. તેમણે મહાન બૌદ્ધ ધર્મને તેમના ધર્મ તરીકે સ્વીકાર્યો.

વિંધ્યાક્ષેત્ર મુખ્ય શિક્ષણ કેન્દ્ર હતું

વિંધ્યાક્ષેત્ર બૌદ્ધ ધર્મના અનુયાયીઓ માટે શિક્ષણનું કેન્દ્ર હતું. આ અંગેના પુરાવા રેવા જિલ્લાના દેવર કોઠારમાં મળી આવ્યા છે. આ વિસ્તાર કૌશમ્બીથી ઉજ્જૈની અવંતિ માર્ગ તરફની દક્ષિણ તરફનો વ્યવસાયિક માર્ગ હતો. વર્ષ 1999-2000માં અહીં સ્તૂપ મળી આવ્યા હતા. ખોદકામ કરવામાં આવ્યું ત્યારે, કમાન માર્ગના અવaશેષો, મૌર્ય કાળના બ્રાહી શિલાલેખો, સ્તંભો અને પોટ્સ મોટી સંખ્યામાં મળી આવ્યા. આ સ્તૂપ સંકુલ ભરૂહત, સાંચી જેટલું વિશાળ અને વિકસિત હોવું જોઈએ. એટલું જ નહીં, હજારો વર્ષ જૂની રોક પેઇન્ટિંગવાળી ગુફાઓ પણ અહીં સ્થિત છે.