અદભુત છે આ કિલ્લો, અહીંના પોપટ માણસોની જેમ બોલે છે

જો વિશ્વમાં સૌથી વધુ કિલ્લાઓ અને ગઢ છે, તો તે રાજસ્થાનમાં છે. રાજસ્થાનના કોઈપણ ભાગ પર જાઓ, તમને કોઈ કિલ્લો અથવા ગઢ જોવા મળશે. આજે અમે તમને આવા જ એક કિલ્લા ‘ગાગરોન’ વિશે જણાવીશું. રાજસ્થાનના ઝાલાવાડ જિલ્લામાં સ્થિત આ કિલ્લો ચારે બાજુથી પાણીથી ઘેરાયેલ છે. એટલું જ નહીં, ભારતનો એકમાત્ર એવો કિલ્લો છે કે જેનો પાયો નથી.ગાગરોન કિલ્લો તેના ભવ્ય ઇતિહાસ માટે પણ જાણીતો છે. સેંકડો વર્ષો પહેલા, જ્યારે માલવાના શાસક હોશંગ શાહ દ્વારા શાસક અચલદાસ ધિચીને પરાજિત કરવામાં આવ્યો હતો, ત્યારે અહીંની રાજપૂત મહિલાઓએ ડુશમનો થી બચાવવા માટે જૌહર (જી વંત સ ળગાવી) કરી હતી. સેંકડો મહિલાઓએ મતને ભેટી હતી. આ ભવ્ય વારસો યુનેસ્કો વર્લ્ડ હેરિટેજની યાદીમાં પણ શામેલ થયો છે.

ગાગરોન કિલ્લો બારમી સદીમાં ડોડ રાજા બીજલદેવ દ્વારા બનાવવામાં આવ્યો હતો અને ખીચી રાજા 300 વર્ષ સુધી અહીં રહ્યો હતો. ત્યાં 14 યુ દ્ધો અને 2 જોહર થયા છે (જેમાં મહિલાઓએ પોતાને મોતને ભેટ્યા હતા). ઉત્તર ભારતનો આ એકમાત્ર કિલ્લો છે જે ચારે બાજુથી પાણીથી ઘેરાયેલ છે, તેથી તેને જલદુર્ગા પણ કહેવામાં આવે છે. આ એકમાત્ર કિલ્લો છે જેમાં ત્રણ દિવાલો છે. સામાન્ય રીતે, બધા કિલોના ફક્ત બે પરાકોટા છે. આ સિવાય, તે ભારતનો એકમાત્ર કિલ્લો છે જે પાયો વિના બાંધવામાં આવ્યો છે.

અચલદાસ દિચી માલવાના ઇતિહાસમાં પ્રખ્યાત ગઢ ગાગરોનનો અંતિમ જાજરમાન રાજા હતો. માલવામાં વધતી જતી મુ સ્લિમ શક્તિની ગીધ જેવી નજર હંમેશાં મધ્યયુગીન કાળમાં ગાગરોનની સમ્પનતા અને સમૃદ્ધિ પર હતી. ઈ.સ. 1423 માં માંડુના સુલતાન હોશંગ શાહે ઘણાં અમીર રાવ અને રાજાઓ સાથે 30,000 અશ્વદળ, 84 હાથીઓ અને અસંખ્ય પાયદળ સાથે આ ગ .ને ઘે રી લીધો હતો. રાજપૂત પરંપરામાં, કાયર શરણાગતિને બદલે, જ્યારે અચલદાસને લાગ્યું કે ઘણી વાર મોટી સૈન્ય અને અદ્યતન શસ્ત્રોની સામે તેની હાર ચોક્કસ છે, ત્યારે તેઓ બહાદુરીથી લડતા શહીદ થયા. દુ શ્મનથી બચવા હજારો મહિલાઓએ મો તને ભેટી હતી.

વિજય પછી અચલદાસની વીરતાથી હોશંગ શાહ એટલા પ્રભાવિત થયા કે તેણે રાજાની અંગત નિવાસ અને અન્ય યાદો સાથે ચેડા કર્યા નહીં. સેંકડો વર્ષો સુધી આ કિલ્લો મુ સ્લિમોની પાસે રહ્યો, પરંતુ ભય કે આદરથી કોઈએ તેના બેડરૂમમાંથી અચલદાસનો પલંગ કાઢી નાખવાનો કે ના શ કરવાની હિંમત કરી ન હતી. આ પલંગ 1950 સુધી તે જ જગ્યાએ રહ્યો. એવું કહેવામાં આવે છે કે રાજા પલંગ પર સૂતો અને હુ ક્કા પીવાનો અવાજ ઘણા દિવસો સુધી આવતો રહ્યો. તે સમયે લોકો માનતા હતા કે રાજા દરરોજ રાત્રે આવે છે અને આ પલંગ પર સૂઈ જાય છે. રાત્રે ઘણા લોકોએ આ ઓરડામાંથી કોઈએ હુક્કા પીવાનો અવાજ પણ સાંભળ્યો.

દરરોજ સાંજે રાજ્યની બાજુનો એક વાળંદ પથારીની સફાઇ અને વ્યવસ્થા કરવાનું કામ કરતો અને તે પથારીના માથા પર દરરોજ સવારે પાંચ રૂપિયા મળતો. એવું કહેવામાં આવે છે કે એક દિવસ નાઈએ કોઈને પૈસા મેળવવા વિશે કહ્યું. ત્યારથી પૈસા મળવાનું બંધ થઈ ગયું છે. પરંતુ પથારીની ગોઠવણી, જ્યાં સુધી કોટા રજવાડની સ્થિતિ હતી, ત્યાં સુધી તે અવિરત ચાલુ રહ્યું. રાજસ્થાન કોટા રાજસ્થાનના રાજસ્થાનમાં ભળી ગયા પછી, આ પરંપરા ધીરે ધીરે મરી જવાની શરૂઆત થઈ.કિલ્લામાં બે મુખ્ય પ્રવેશદ્વાર છે. એક દરવાજો નદી તરફ અને બીજો પર્વત માર્ગ તરફ દોરે છે. ઇતિહાસકારોના મતે, આ કિલ્લાનું નિર્માણ સાતમી સદીથી ચૌદમી સદી સુધી ચાલ્યું હતું.

અગાઉ આ કિલ્લાનો ઉપયોગ દુશ્મનોને મૃ ત્યુની સજા આપવા માટે કરવામાં આવતો હતો. ગણેશ પોલ, નક્કર ખાના, ભૈરવી પોલ, કિશન પોલ, સિલેખના દરવાજા કિલ્લાની અંદરના મહત્વના દરવાજા છે. આ ઉપરાંત, દિવાન-એ-આમ, દિવાન-એ-ખાસ, જનાના મહલ, મધુસુદન મંદિર, રંગમહેલ વગેરે કિલ્લા સંકુલમાં બાંધવામાં આવેલા અન્ય મહત્વપૂર્ણ ઐતિહાસિક સ્થળો છે.

મધ્ય યુગમાં ગાગરોનનું મહત્વ એ હકીકતથી જાણીતું છે કે બંને પ્રખ્યાત સમ્રાટો શેર શાહ અને અકબર મહાન સ્વયં આવ્યા અને તેને જીતી લીધા અને તેને તેમના સામ્રાજ્યમાં જોડ્યા. અકબરે તેનું મુખ્ય મથક પણ બનાવ્યું પણ અંતે તે જાગીરમાં તેના એક નવરાત્નને બિકાનેરનો પુત્ર પૃથ્વીરાજને આપ્યો. એક એડીસી સાહેબે રાજા દ્વારા ખેંચાયેલી ભારે તલ વાર છીનવી લીધી. પરંતુ જેમણે ભારે વજનના કારણે ઊંચકી શક્યા નહીં, તેથી તેઓએ તેને રસ્તામાં છોડી દીધો. હવે તે ઝાલાવાડ પોલીસ મથકમાં બંધ છે. ખીચીના રાજાની સદીઓ જૂની પથારી અને તેના પલંગ લોકો ગાયબ થઈ ગયા છે. લોકોએ બંદૂ કોનું ગળું દબાવ્યું હતું.

અહીંના પોપટ સૌથી અલગ છે

ગાગરોનના પોપટ ખૂબ પ્રખ્યાત છે, તેઓ સામાન્ય પોપટ કરતા મોટા હોય છે અને તેમનો રંગ પણ ઘાટા હોય છે, તેમના પીછા પર લાલ નિશાનો હોય છે. એવું કહેવામાં આવે છે કે ગાગરોન કિલ્લાના રામ કિલ્લામાં જન્મેલા હીરામણ પોપટ બોલવામાં ખૂબ જ નિપુણ છે.

અહીંનો પોપટ મનુષ્યની વાણીનું બરાબર નકલ કરે છે. ગુજરાતના બહાદુર શાહે આ કિલ્લો 1532 માં મેવાડના મહારાણા વિક્રમાદિત્યથી જીત્યો હતો. બહાદુર શાહ તેની સાથે ગેગરોનનો પોપટ રાખતો હતો. પાછળથી, જ્યારે હુમાયુએ બહાદુર શાહ પર વિજય મેળવ્યો, ત્યારે તેણે આ પોપટને એક માણસની જીભમાં બોલતા જોયો, તે વસ્તુઓની વચ્ચે સુવર્ણ પાંજરામાં બંધ હતો. હુમાયુ તે સમયે મંદસૌરમાં હતા. તે સમયે હુમાયુએ સેનાપતિની દગો પર પોપટ મારવાની વાત કરી હતી.

બહાદુર શાહનો કમાન્ડર રૂમી ખાન તેના ધણીને છોડીને હુમાયુમાં જોડાયો હતો. એવું કહેવામાં આવે છે કે જ્યારે રૂમી ખાન તેને જોઇને હુમાયુના છાવણી પર આવ્યો, ત્યારે આ પોપટ દેશદ્રો હી-વિશ્વાસ ઘાત કરવા લાગ્યા. આ સાંભળીને રૂમી ખાનને ખૂબ શરમ આવી અને હુમાયુ ગુ સ્સે થયો અને કહ્યું કે જો આ માણસ પોપટની જગ્યાએ હોત, તો હું તેની જીભ કા પી નાખત.

શ્રેષ્ઠ પિકનિક સ્થળ

કાલીસંધ અને આહુ નદીઓના સંગમ પર બનાવવામાં આવેલું આ કિલ્લો આસપાસના લીલી ટેકરીઓને લીધે પ્રવાસીઓના આકર્ષણનું કેન્દ્ર છે. પિગધામથી ગેગ્રોન કિલ્લાનું મનોહર દૃશ્ય ખૂબ આકર્ષક છે. લોકો આ સ્થળોએ આવે છે અને પાર્ટીઓ કરે છે. તે લોકો માટે વધુ સારું પિકનિક સ્થળ છે. યુનેસ્કો દ્વારા આ વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઇટની સૂચિમાં આ ભવ્ય વારસોનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે.