Posted by ઝારખંડની રાજધાની રાંચીથી લગભગ 80 કિમી દૂર રાજરપ્પામાં આવેલું છિન્નમસ્તિકા મંદિર શક્તિપીઠ તરીકે ખૂબ પ્રખ્યાત છે. અહીં ભક્તો માથા વિનાની દેવીની પૂજા કરે છે અને માને છે કે માતા તે ભક્તોની તમામ મનોકામનાઓ પૂર્ણ કરે છે.
એવું માનવામાં આવે છે કે આસામમાં મા કામાખ્યા મંદિર સૌથી મોટી શક્તિપીઠ છે, જ્યારે વિશ્વનું બીજું સૌથી મોટું શક્તિપીઠ રાજરપ્પામાં સ્થિત મા છિન્નમસ્તિકા મંદિર છે. રાજરપ્પાની ભૈરવી-ભેડા અને દામોદર નદીના સંગમ પર આવેલું મા છિન્નમસ્તિકા મંદિર આસ્થાનો વારસો છે. મંદિરના વરિષ્ઠ પૂજારી અસીમ પાંડાએ જણાવ્યું કે જો કે આખા વર્ષ દરમિયાન ભક્તોની ભીડ રહે છે, પરંતુ શારદીય નવરાત્રી અને ચૈત્ર નવરાત્રિ દરમિયાન ભક્તોની સંખ્યામાં વધારો થાય છે.
6000 વર્ષ જૂનું મંદિર
મંદિરની ઉત્તરીય દિવાલની સાથે મૂકવામાં આવેલ એક પથ્થર દક્ષિણ તરફ મુખ કરીને માતા છિન્નમસ્તિકાનું દિવ્ય સ્વરૂપ ધરાવે છે. મંદિરના નિર્માણકાળને લઈને પુરાતત્વ નિષ્ણાતોમાં મતભેદ છે. ઘણા નિષ્ણાતો કહે છે કે આ મંદિર 6000 વર્ષ પહેલા બનાવવામાં આવ્યું હતું અને ઘણા તેને મહાભારત કાળનું મંદિર કહે છે. ચિન્નામસ્તિક મંદિર સિવાય, અહીં કુલ સાત મંદિરો છે જેમ કે મહાકાલી મંદિર, સૂર્ય મંદિર, દાસ મહાવિદ્યા મંદિર, બાબાધામ મંદિર, બજરંગબલી મંદિર, શંકર મંદિર અને વિરાટ રૂપ મંદિર. પશ્ચિમ તરફથી દામોદરમાં ભૈરવી નદી અને દક્ષિણ દિશામાંથી ભૈરવી નદીનું મિલન મંદિરની સુંદરતામાં વધારો કરે છે.
માતા કાલીનું સ્વરૂપ બિરાજમાન છે
મંદિરની અંદર કાલી દેવીની મૂર્તિના જમણા હાથમાં તલવાર છે અને ડાબા હાથમાં તેનું પોતાનું કપાયેલું માથું છે. માતાને ખડકમાં ત્રણ આંખો છે. તે કમળના ફૂલ પર ડાબો પગ આગળ લંબાવીને ઊભી છે. કામદેવ અને રતિ સામેની રતિ મુદ્રામાં પગ નીચે સૂઈ રહ્યા છે. માતા ચિન્નમસ્તિકાના ગળામાં સર્પની માળા અને મુંડમાળ છે. વિખરાયેલા અને ખુલ્લા વાળ, આભૂષણોથી શણગારેલી માતા નગ્ન અવસ્થામાં દિવ્ય સ્વરૂપમાં છે. તેના જમણા હાથમાં તલવાર અને ડાબા હાથમાં તેનું પોતાનું કપાયેલું માથું છે. ડાકિની અને શકિની તેમની બાજુમાં ઉભા છે, જેને તે તેને લોહી આપી રહી છે અને તે પોતે પણ લોહી પી રહી છે. તેના ગળામાંથી લોહીની ત્રણ ધારાઓ વહી રહી છે.
આ વાર્તા શું છે
માતાના શિરચ્છેદ પાછળ એક દંતકથા છે. દંતકથાઓ અને દંતકથાઓ અનુસાર, એવું કહેવાય છે કે એક વખત મા ભવાની તેમના બે મિત્રો સાથે મંદાકિની નદીમાં સ્નાન કરવા આવ્યા હતા. સ્નાન કર્યા પછી મિત્રોને એટલી ભૂખ લાગી કે ભૂખને કારણે તેમનો રંગ કાળો થવા લાગ્યો. તેણે તેની માતા પાસેથી ખોરાક માંગ્યો. માતાએ થોડી ધીરજ રાખવા કહ્યું, પરંતુ તે ભૂખથી પીડાવા લાગી. તેના મિત્રોની નમ્ર વિનંતી પછી, મા ભવાનીએ ખડગા વડે તેનું માથું કાપી નાખ્યું, કપાયેલું માથું તેના ડાબા હાથમાં પડ્યું અને લોહીના ત્રણ પ્રવાહ વહી ગયા. તેણે તે બંને તરફ તેના માથામાંથી બે પ્રવાહો વહેતા કર્યા. તેણીએ બાકીનું પોતે પીવાનું શરૂ કર્યું. ત્યારથી માતાના આ સ્વરૂપની પૂજા છિન્નમસ્તિકા નામથી થવા લાગી.
સિદ્ધિની પ્રાપ્તિ માટે હવન કરવામાં આવે છે.
પૂજારી કન્હૈયા પાંડાના જણાવ્યા અનુસાર, દર વર્ષે મોટી સંખ્યામાં સાધુ, મહાત્મા અને ભક્તો નવરાત્રીમાં ભાગ લેવા આવે છે. 13 હવન કુંડમાં વિશેષ અનુષ્ઠાન કરવાથી વ્યક્તિ સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરે છે. મંદિરનું મુખ્ય પ્રવેશદ્વાર પૂર્વ દિશા તરફ છે. મંદિરની સામે બલિદાનનું સ્થાન છે. બલિદાનના સ્થળે દરરોજ સરેરાશ એકસોથી બેસો બકરાનું બલિદાન આપવામાં આવે છે. રાજરપ્પા જંગલોથી ઘેરાયેલું છે, તેથી એકાંતમાં, સાધકો તંત્ર-મંત્રની સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરવામાં વ્યસ્ત છે. નવરાત્રિના અવસરે આસામ, પશ્ચિમ બંગાળ, બિહાર, છત્તીસગઢ, મધ્યપ્રદેશ, ઉત્તર પ્રદેશ સહિત અનેક રાજ્યોમાંથી સાધકો અહીં એકઠા થાય છે.