Posted by આપણે બધા જાણીએ છીએ કે બજારમાં ચંદનના લાકડાની ખૂબ માંગ છે, કારણ કે તે બહુમુખી છે. આપણા દેશમાં, ચંદનનો ઉપયોગ કોસ્મેટિક્સ ક્ષેત્રમાં પૂજાની સાથે સાથે ખૂબ થાય છે. તેથી, આજકાલ ખેડૂતો ભવિષ્યમાં રોકાણ તરીકે તેમના ખેતરમાં કેટલાક ચંદનના વૃક્ષો વાવે છે. કારણ કે ચંદન સાથે સંકળાયેલ વ્યાપાર વિસ્તાર ઘણો વિશાળ છે.
પરંતુ તે જ સમયે, કેટલીક સમસ્યાઓ છે જેમ કે ચંદનની પેસ્ટ બનાવવા માટે તેને ઘણું પીસવાની જરૂર છે. ખાસ કરીને મંદિરોમાં, જ્યાં ચંદનનો ઉપયોગ દરરોજ મોટી માત્રામાં થાય છે. એટલા માટે ઘણા લોકો બેસીને કલાકો સુધી ચંદનને ઘસતા રહે છે. આ કામ કહેવા માટે નાની વાત છે, પણ જો તમે તે કરવા બેસો તો તેમાં ઘણો સમય અને મહેનત લાગે છે. લોકોની આ સમસ્યાને ધ્યાનમાં રાખીને મહારાષ્ટ્રના શેંદુર્ની, જલગાંવમાં રહેતી વ્યક્તિએ ચંદનની પેસ્ટ બનાવવા માટે ખાસ મશીન બનાવ્યું છે.
75 વર્ષના સુભાષ જગતાપે અત્યાર સુધી ઘણા નાના-મોટા મશીનો બનાવ્યા છે. તેથી જ લોકો તેને શોધક તરીકે ઓળખે છે. નેશનલ ઇનોવેશન ફાઉન્ડેશન દ્વારા તેમનું સન્માન પણ કરવામાં આવ્યું છે. ધ બેટર ઇન્ડિયા સાથે વાત કરતા સુભાષે જણાવ્યું કે કેવી રીતે ટ્રકની બોડી બનાવતી વખતે, તેમણે લોકોની જરૂરિયાત મુજબ કૃષિ મશીનો અને મશીનો બનાવવાનું શરૂ કર્યું. આજે, તેની શોધને કારણે, તે લાખોનો વેપાર કરવા સક્ષમ છે.
સુભાષ માત્ર સાતમા પાસ છે
બાળપણમાં તેના મામાના ઘરે ઉછરેલા સુભાષ કહે છે કે તેના પિતા રેલવેમાં નોકરી કરતા હતા. “તે રેલવેમાં ટર્નર હતો અને બ્રિટિશ સરકારના સમયથી રેલવેમાં કામ કરતો હતો. પપ્પાના પરિવારમાં લગભગ દરેક જણ રેલવેમાં હતા. પરંતુ મામાજી ટ્રક ચલાવતા હતા અને તેમની પાસે તેમની પોતાની ઘણી ટ્રક હતી.
સુભાષને અભ્યાસમાં બહુ રસ નહોતો અને તેથી તેણે માત્ર સાતમા ધોરણ સુધી અભ્યાસ કર્યો હતો. પરંતુ તે ઘણું શીખવા માટે જાણતો હતો. તે કહે છે, “મને ક્યારેય કોઈએ ટ્રક વિશે શીખવ્યું નથી. હું ફક્ત મારી આસપાસ બનતી વસ્તુઓને નજીકથી જોઉં છું અને ત્યાંથી પ્રેરણા લઈને કામ કરું છું. એ જ રીતે, બાળપણથી, હું ટ્રકમાં કયા ભાગો છે તે જોતો હતો. તેઓ કેવી રીતે બને છે અને જરૂરી વસ્તુઓ શું છે.
જોકે, જ્યારે સુભાષ બહાર નીકળી ગયો, ત્યારે પરિવારને ચિંતા થઈ કે હવે તે શું કરશે. તેથી જ તેના પિતાએ તેને રેલવેમાં જોડાવ્યો. પરંતુ તેને રેલવેનું કામ પસંદ નહોતું. કારણ કે તે કંઈક અલગ કરવા માંગતો હતો. તે કહે છે, “સાચું કહું તો, ઘણા વર્ષો પછી હું સમજી ગયો કે હું ખરેખર શું કરવા માંગુ છું. અને આ તે છે જ્યારે મેં મારા ખેડૂત મિત્ર માટે પ્રથમ કૃષિ મશીન બનાવ્યું.
પણ તે પહેલા તેણે ઘણા નાના કામો કર્યા. ક્યારેક દુકાનમાં તો ક્યારેક ગેરેજમાં. લગભગ 40 વર્ષ પહેલા તેણે પોતાનું કામ શરૂ કર્યું. તેણે પોતાનું નાનું વર્કશોપ શરૂ કર્યું અને ટ્રકોનું ફેબ્રિકેશન કરવાનું શરૂ કર્યું.
પ્રથમ કૃષિ મશીન મિત્ર માટે બનાવવામાં આવ્યું હતું
સુભાષ કહે છે કે આ કામને કારણે તેમનું ઘર સારું ચાલી રહ્યું હતું. પણ તેને વારંવાર લાગ્યું કે તેણે બીજું કંઈક કરવું જોઈએ. દરમિયાન, એક દિવસ તેમના ખેડૂત મિત્ર ગોપાલ તેમના ઘરે આવ્યા. તે કહે છે, “મારા મિત્રએ તેને કહ્યું કે તેણે ખેતર ખેડવા માટે સાઇકલ બનાવવી પડશે. તેની પાસે બળદ કે ટ્રેક્ટર ખરીદવા માટે પૈસા નહોતા. આવી સ્થિતિમાં, મેં ચક્રને જ ખેડાણના ઉપકરણમાં રૂપાંતરિત કરવાનું કામ કર્યું.
સુભાષે જણાવ્યું કે શરૂઆતમાં લોકોએ આ ડિવાઈસને લઈને ઘણા જોક્સ કર્યા હતા. પરંતુ જ્યારે આ ઉપકરણ તૈયાર થયું અને તેના મિત્રોએ તેનો ઉપયોગ તેમના ક્ષેત્રોમાં કરવાનું શરૂ કર્યું, ત્યારે તેમનું અપમાન આદરમાં ફેરવાઈ ગયું. જેણે પણ આ મશીન જોયું તે પૂછશે કે તે ક્યાંથી આવ્યું? આ રીતે તેમની સાથે ઓર્ડર વધવા લાગ્યા.
ઘણા લોકો તેની પાસે આવવા લાગ્યા અને કહેવા લાગ્યા કે તે શું ઇચ્છે છે. તેમણે પાકને છંટકાવ કરવા માટે મોબાઈલ સ્પ્રેયર પણ બનાવ્યું, જેના માટે તેમને નેશનલ ઈનોવેશન ફાઉન્ડેશન તરફથી સન્માન પણ મળ્યું. આ પછી, તેમણે ઘણા વધુ મશીનો બનાવ્યા જેમ કે નવીન ડ્રિલિંગ મશીનો, પ્લાયવુડ કટીંગ મશીનો વગેરે. પરંતુ ઘણી વખત પૈસાના અભાવે તે આ મશીનો પર વધારે કામ કરી શકતો ન હતો.
ચંદનની પેસ્ટ બનાવવાના મશીનમાં સફળતા
તેમનું બનાવટનું કામ સારી રીતે ચાલી રહ્યું હતું. જેના કારણે પરિવાર માટે યોગ્ય આવક મેળવી હતી. વચ્ચે, લોકો પોતાના માટે ખાસ મશીનો બનાવવાના ઓર્ડર પણ આપતા હતા. પરંતુ ઘણી વખત લોકો તેને સામાન્ય સમસ્યાઓ ઉકેલવા કહેતા હતા. જેના પર તે ઘણી વખત કામ કરતો હતો, ઘણી વખત ભંડોળના કારણે કામ બંધ થઈ ગયું હતું.
સુભાષ કહે છે, “થોડા વર્ષો પહેલા, જલગાંવના એક મંદિરના પૂજારીએ મને ચંદનની પેસ્ટ બનાવવા માટે મશીન બનાવવાનું કહ્યું હતું. કારણ કે પથ્થર પર ચંદનને હાથથી ઘસવામાં આવે છે. જે ઘણી મહેનત અને સમય લે છે. ” સુભાષને પણ લાગ્યું કે તે આ સમસ્યાનો ઉકેલ લાવવા માટે કંઈક કરી શકે છે.
તેણે તેના વિશે વિચારવાનું શરૂ કર્યું અને તેની આસપાસના મશીનોને જોવાનું શરૂ કર્યું. તેઓ સમજાવે છે કે અગાઉ દક્ષિણ ભારતમાં ઇડલી ડોસા બેટર અથવા મગફળીની ચટણી બનાવવા માટે પરંપરાગત ઘટકોનો ઉપયોગ કરવામાં આવતો હતો. પરંતુ હવે મોટે ભાગે ઇલેક્ટ્રિક મશીનોનો ઉપયોગ થાય છે. તેઓ આ મશીનથી પ્રેરિત હતા.
ઘણા મહિનાઓની મહેનત પછી, તેણે તેના મશીનનો પ્રોટોટાઇપ બનાવ્યો. આ ઇલેક્ટ્રિક મશીન છે. જેમાં તેણે પથ્થરનો પણ ઉપયોગ કર્યો છે. આમાં, એક બાજુ પાણીની વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે જેથી લાકડાને પીસતી વખતે પાઇપમાંથી હલકો પાણી પણ આવે. તેનું આ મશીન ખૂબ જ સફળ રહ્યું અને લોકોની માંગ પર તેણે તેના બે મોડલ તૈયાર કર્યા – જમ્બો અને મિની.
જમ્બો મશીનથી એક કલાકમાં પાંચ કિલો ચંદનની પેસ્ટ તૈયાર થાય છે. આ મોટા મંદિરો અને કંપનીઓ માટે કામ કરે છે. પરંતુ તે જ સમયે ઘણા લોકો ઓછા કામ માટે મશીનો ઇચ્છતા હતા. તેથી જ તેણે એક ‘મિની મશીન’ પણ બનાવ્યું, જે એક કલાકમાં 2.5 કિલો ચંદનની પેસ્ટ તૈયાર કરે છે.
શરૂ કરી કંપની
નેશનલ ઇનોવેશન ફાઉન્ડેશન દ્વારા સુભાષને તેમના મશીન માટે પણ સન્માનિત કરવામાં આવ્યા છે. તેણે કહ્યું કે તેના બે પુત્રો સચિન જગતાપ અને સ્વપ્નિલ જગતાપ પણ તેની સાથે નજીકથી કામ કરી રહ્યા છે. સ્વપ્નિલ કહે છે, “મેં ઓટોમોબાઈલ એન્જિનિયરિંગ કર્યું છે. કોલેજના સમયથી, મેં નક્કી કર્યું હતું કે મારા પિતાને કામમાં મદદ કરીને અને તેમનો માલ બજારમાં લઈ જવાનો પ્રયાસ કરીને. કારણ કે તેઓએ ઘણા મશીનો બનાવ્યા છે. પરંતુ માર્કેટિંગ હંમેશા અન્ય પર નિર્ભર રહેતું હતું.
સચિન અને સ્વપ્નીલે પોતાની કંપની ‘ઇન્વેન્ટો પ્રોસેસિંગ ટૂલ્સ પ્રા. લિ. લિ. ‘એ પાયો નાખ્યો. આ કંપની દ્વારા, તે ચંદન પેસ્ટ બનાવવાનું મશીન માર્કેટિંગ કરે છે. તેમણે કહ્યું કે તેમના આ મશીનો સ્થાનિક મંદિરો તેમજ દ્વારકા મંદિર, પંઢરપુર મંદિર અને દક્ષિણ ભારતના ઘણા મોટા મંદિરો દ્વારા ખરીદવામાં આવ્યા છે.
પંઢરપુર મંદિરમાં સેવા આપતા અતુલ કુલકર્ણી કહે છે, “અમે તેમની પાસેથી બે મશીન ખરીદ્યા છે. બંને ખૂબ સારી રીતે કામ કરી રહ્યા છે. મંદિરની પરંપરા છે કે ઉનાળાની ઋતુમાં દરરોજ ભગવાનના શરીર પર ઠંડક રાખવા માટે ચંદન લગાવવામાં આવે છે. આ માટે ચંદનની પેસ્ટની મોટી માત્રા જરૂરી છે. અગાઉ અમે બે-ત્રણ લોકો સાથે મળીને આ કામ કરતા હતા. તેઓ મોટા પથ્થરો પર ચંદનની લાકડીઓ ઘસતા હતા. પરંતુ હવે મશીનને કારણે આ કામ ખૂબ જ સરળ બની ગયું છે. ”
સ્વપ્નિલનું કહેવું છે કે અત્યાર સુધીમાં તેઓએ લગભગ 60 મશીનો વેચી છે. “છેલ્લા કેટલાક સમયથી અમને ઘણી કોસ્મેટિક અને આયુર્વેદિક કંપનીઓ દ્વારા સંપર્ક કરવામાં આવ્યો છે. ઉત્પાદનો બનાવવા માટે અહીં જડીબુટ્ટીઓ છે. તેથી અમે તેમને આ મશીનમાં કેટલાક ફેરફારો આપ્યા છે, ”તેમણે કહ્યું.
સુભાષના જણાવ્યા મુજબ, જો કોઈ ખેડૂત અથવા અન્ય કોઈ વ્યક્તિ ચંદનની પેસ્ટ બનાવવાનું પોતાનું એકમ શરૂ કરવા માંગે છે, તો આ મશીન ખૂબ અસરકારક છે. મશીનની કિંમત જાણવા અથવા તેને ખરીદવા માટે તમે 7709110350 પર સંપર્ક કરી શકો છો.