Posted by સૌરાષ્ટ્ર, ગુજરાતના વૈરાવળ નામના સ્થળે આવેલું, પ્રસિદ્ધ તીર્થસ્થળ સોમનાથ માત્ર એક પ્રાકૃતિક ધાર્મિક સ્થળ નથી, પરંતુ રાષ્ટ્રીય મહત્વ ધરાવતું ઐતિહાસિક સ્થળ પણ છે. એક તરફ ગુજરાતની અનોખી હસ્તકલા પ્રવાસીઓને આકર્ષે છે તો બીજી તરફ લાંબો દરિયા કિનારો પણ પ્રવાસીઓને અહીં આવવા આકર્ષે છે.
સોમનાથ મંદિરને 17 વાર કોણે નષ્ટ કર્યું: આજે આ ઐતિહાસિક વારસાને બચાવવા જરૂરી છે. સોમનાથનું મંદિર અનેક વિદેશી આક્રમણકારોના હુમલાનું સાક્ષી રહ્યું છે. અરબી સમુદ્રના તોફાની મોજા હંમેશા આ મંદિર સાથે અથડાય છે. વિદેશી આક્રમણકારો દ્વારા લૂંટાઈ ગયા અને બરબાદ થઈ ગયા પછી પણ, ભારતની અનોખી કલા અને સંસ્કૃતિના પ્રતીક એવા આ મંદિરનું થોડા જ સમયમાં પુનઃનિર્માણ થયું. સોમનાથ મંદિર કદાચ વિશ્વનું શ્રેષ્ઠ અને સૌથી ધનિક મંદિર હતું. વર્ષ 1026 માં, જ્યારે મોહમ્મદ ઘોરીએ તેને લૂંટી લીધું, ત્યારે રોજની પૂજાના પ્રસંગે, તેને કાશ્મીરથી લાવવામાં આવેલા ફૂલો અને ગંગાના પાણીથી અહીં અભિષેક કરવામાં આવ્યો હતો. 10 હજાર બ્રાહ્મણોએ હંમેશા શિવલિંગની પૂજા કરતા હતા અને મંદિરની આરતીમાં 200 સોનાની લાકડીઓથી બાંધેલી ઘંટડી વગાડવામાં આવી હતી.
રત્નો અને હીરાથી જડેલા 56 સ્તંભો હતા, જેના પર વિવિધ શિવ-સદાચારી રાજાઓ દ્વારા સોનું આપવામાં આવ્યું હતું. આ સ્તંભો કિંમતી હીરા, રત્ન, રૂબિયા, મોતી, નીલમણિ વગેરેથી જડેલા હતા. સોમનાથનું શિવલિંગ 10 ફૂટ ઊંચું અને 6 ફૂટ પહોળું છે. એવું કહેવાય છે કે સોલંકી રાજા ભીમદેવે બુંદેલખંડના યુદ્ધમાં જીતેલી સોનાની પાલખી મંદિરને અર્પણ કરી હતી અને તેમણે જ વિમલ શાહને સોમનાથ મંદિર બનાવવાનો આદેશ આપ્યો હતો.
મંદિરના ગર્ભગૃહમાં ત્રણ રસ્તાઓ છે અને તે અદ્ભુત છે. ગુંડા મંડપ અને તેની છત થાંભલાઓનો આશરો લીધા વિના અનન્ય છે. એવું માનવામાં આવે છે કે પશુપથ ધર્મના આચાર્યને રાજા ભીમદેવ દ્વારા અહીં મુખ્ય પૂજારી તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા અને આ કાર્ય લગભગ 300 વર્ષ સુધી આ સંપ્રદાય સાથે રહ્યું.